برساخت سوژه و تولید و مصرف موسیقی مردم پسند: پژوهشی درباب تولید و مصرف گونه های ایرانی و غربی موسیقی مردم پسند در میان جوانان شهر تهران

فضای تولید و مصرف فرهنگی در ایران به عنوان کشوری در حال گذار، فضایی متکثر و ناهمگون است. این تکثر و ناهمگونی، خود مسئله مندیِ این فضا را سبب می گردد. مسئله مند بودن این فضا، که در این تحقیق به عنوان خرده فضایی اجتماعی مفهوم پردازی شده است، علاوه بر این تکثر، ناشی از تقابل های غیر سازنده فرهنگ های سنتی و متجدد نیز می باشد. در این فضا، گاه گفتمان های در ستیز، اسباب عدم پویاییِ تعاملات را فراهم آورده و آنرا به فضایی «بی ریخت» تبدیل می نمایند. یکی از نمونه های اصلی فضای پرچالش تولید و مصرف فرهنگی، فضای تولید و مصرف موسیقی مردم پسند در ایران است. مسئله ی این فضا با توجه به آنکه نگاه سیاست گذاری فرهنگیِ جمهوری اسلامی ایران در بسیاری موارد به موسیقی به مثابه پدیده ای مسئله مند است، دو چندان می گردد. در سیاست های فرهنگی نظام جمهوری اسلامی گونه های موسیقی متعلق به خرده فرهنگ های غربی که موسیقی مردم پسند می تواند نماینده ی کامل آن به حساب آید کمتر پذیرفته شده و همواره تعاملات درون فضای و تولید مصرف آن، برای فضای اجتماعی کلی مسائلی را ایجاد می نموده است. حل این مسائل، مدیریت آن و کنترلِ چالش ها و ستیزهای آن، جز با شناخت عمیق و توصیف دقیق عناصر، روابط و ساختار فضای تولید و مصرف موسیقی مردم پسند امکان پذیر نیست. در این جهت، نشان دادنِ شکلِ تقابل های ایدئولوژیکِ تولید کنندگان و مصرف کنندگانِ گونه های متفاوت موسیقی مردم پسند از طریق کند و کاو معنای ذهنی این تولید کنندگان و مصرف کنندگان به عنوان کنش گران فرهنگی ای که مثابه سوژه در جریان تولید و مصرف شان برساخت می شوند، ضروری است. این تحقیق با پیروی از الگویِ تحقیق ترکیبی در میانِ تولید کنندگان و مصرف کنندگانِ فعال برخی گونه های ایرانی و غربی موسیقی مردم پسند در شهر تهران به عنوان نمونه آرمانیِ شهری با ساختارهای فرهنگی مختلط صورت گرفته است. در این تحقیق، ابتدا مطالعه ای پیمایشی در میان نمونه ای از جوانان تهران در جهت شناخت اولویت های گونه های مورد مطالعه از نظر میزان گرایش موسیقایی آنها صورت پذیرفته و سپس به روش گروه های متمرکز، از 4 گروه، که هرکدام نماینده تولید کنندگان و مصرف کنندگان گونه های مورد مطالعه بودند داده هایی کیفی جمع آوری شده است. این داده ها با روش تحلیل تماتیک (موضوعی) بررسی شده و در انتها این نتیجه بدست آمده که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان گونه ایرانی به عنوانِ سوژه هایی «اصالت زدا»، «نوستالژیک» و «تساهل گرا» بر ساخت می شوند و تولید کنندگان و مصرف کنندگان گونه غربی به عنوان سوژه هایی «اصالت گرا»، «سنت گریز»، «انحصار طلب» و «جهانی گرا» برساخت می گردند که خود نشان دهنده ی تفاوتِ سوبژکتیویته ی این دو گروه است.